Zarządzanie zabytkiem i jego pielęgnacja

Kto raz zetknął się z wiedeńskim Osiedlem Werkbundu, nie zapomni jego uroku. Zasada ta odnosi się również do WISEG - wiedeńskiej spółki na rzecz zachowania substancji budowlanej, która od roku 2011 roku zarządza osiedlem oraz pielęgnuje je i konserwuje.

Pod koniec 2010 roku przystąpiliśmy do projektu rewaloryzacji Osiedla Werkbundu, nie wiedząc wówczas jeszcze, na co się porywamy. Po pierwszym obchodzie domów i uświadomieniu sobie, ilu wybitnych architektów je projektowało, nasz szacunek i podziw dla tego projektu bardzo się pogłębił.

W roku 2012 z inicjatywy środowiska ze Stuttgartu zawiązano sieć europejskich osiedli Werkbundu, w ramach której organizowane są coroczne spotkania w miastach, w których osiedla te zostały zrealizowane. W toku intensywnych dyskusji z austriackim federalnym urzędem ds. zabytków oraz podczas wymiany doświadczeń z ośrodkami partnerskimi uświadomiliśmy sobie, jakim wyróżnieniem dla spółki WISEG jest możliwość uczestniczenia w kolejnej rewaloryzacji osiedla, po ostatnich działaniach tego typu wykonanych jeszcze na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku.

Po ukończeniu trzeciej i ostatniej fazy robót stało się dla nas jasne, że tej rewaloryzacji nie da się porównać z rewaloryzacją kamienicy czynszowej. Perełka modernistycznej architektury, jakim jest Osiedle Werkbundu, wymaga stałej konserwacji, w myśl zasady że „stan po rewitalizacji jest zarazem stanem przed rewitalizacją”. Ostrożne działania konserwatorskie na zewnętrznych ścianach zabytku wymagają na przykład systematycznej konserwacji drzwi i okien, a po wyprowadzeniu się lokatora następuje ponowne odnowienie wnętrz. W sensie organizacyjnym kierowaliśmy się od początku przykładem osiedla Weißenhof w Stuttgarcie, gdzie stworzono stały zespół, mający formę stowarzyszenia, złożony z reprezentantów władz i właścicieli mieszkań oraz konsultantów z różnych dziedzin.

Jesteśmy na dobrej drodze do stworzenia dla wiedeńskiego Osiedla Werkbundu form organizacyjnych, które zapewnią utrzymanie obecnego jakości substancji budowlanej. Szczególną satysfakcję sprawiło nam przyznanie Znaku Dziedzictwa Europejskiego pięciu osiedlom Werkbundu znajdującym się w UE. Znak ten stanowi nie tylko wyróżnienie, lecz również zobowiązanie do propagowania doniosłości osiedli Werkbundu w ramach pracy dydaktycznej.

Tekst: Josef Wiesinger