Koncepcja architektoniczna

Koncepcja architektoniczna Josefa Franka da się streścić w niewielu słowach: należało zaprojektować typy domów maksymalnie wykorzystujących przestrzeń i odpowiadających współczesnej kulturze mieszkania. Wystawa nie propagowała najnowszych technik i metod budowania – Josef Frank zgodnie ze swoimi przekonaniami stawiał na pierwszym miejscu indywidualne rozwiązania. Bez ulegania jakimkolwiek rygorom narzucanym przez ideologię czy estetykę należało zaprojektować liczne i różnorodne typy współczesnych domów jednorodzinnych. Według Josefa Franka dla stworzenia nowej kultury mieszkania konieczne było racjonalne rozwiązanie rzutów najmniejszych domów przy zapewnieniu możliwości swobodnego rozmieszczania umeblowania. W niektórych domach wzorcowe umeblowanie prezentowane na wystawie zaproponowali ich projektanci, a w innych budynkach stworzyli je austriaccy architekci i reformatorzy mieszkalnictwa.

Odmienność od rozwiązań niemieckich

W swojej koncepcji osiedla wzorcowego Josef Frank świadomie zdystansował się od osiedla Werkbundu w Stuttgarcie oraz od modernistycznych osiedli powstających wówczas we Frankfurcie, zdecydowanie występując przeciw eksperymentom budowlanym i technicznym oraz racjonalizacji, typizacji i podporządkowaniu normom. W roku 1931 w swoim eseju „Architektur als Symbol“ (Architektura jako symbol) wyraził swoją niechęć wobec uprzemysłowienia i technizacji budownictwa mieszkaniowego, propagowanych wówczas w Niemczech: „Współczesna niemiecka architektura jest rzeczowa, praktyczna, w zasadzie prawidłowa, a nawet wdzięczna, lecz pozbawiona życia.“

Wymogi budowlane

Dla zapewnienia osiedlu harmonijnego charakteru Josef Frank określił od samego początku wymogi, dotyczące wyglądu zewnętrznego budynków z 3,5 do 5 pokojami, przeznaczonych dla rodzin z wyższej klasy średniej. Wymogi dotyczące architektury tych domów dotyczyły zarówno jednolitego podejścia do elewacji i ogrodzeń oraz użycia płaskich dachów jak i konsekwentnego stosowania tradycyjnych ceglanych ścian szczelinowych. Świadoma decyzja na rzecz jednolitej konstrukcji potwierdza kolejny raz, że głównym celem wiedeńskiej wystawy Werkbundu było stworzenie i zestawienie najróżniejszych domów typowych. Projektantom zostawiono natomiast dużą swobodę w doborze rodzajów okien – w domach użyto podwójnych okien otwierających się zarówno do wewnątrz jak i na zewnątrz, okien przesuwnych z drewna i metalu oraz okien zespolonych.

Koncepcja kolorystyczna

Szczególne akcenty wprowadziła też koncepcja kolorystyczna malarza László Gábora, której zadaniem było podkreślanie kolorem szczególnych cech poszczególnych domów, aby zapobiec monotonii.
Obok pojedynczych domów o ścianach w kolorze białym, elewacje utrzymano przeważnie w pastelowych odcieniach. Zgodnie ze źródłami historycznymi w kolorystyce dominowały „jasna żółć, jedwabisty błękit, zieleń butelkowa i róż”.

Tekst: Anna Stuhlpfarrer