Domy projektu Josefa F. Dexa (nr 65-66)
Elewacja od ulicy
© Adsy Bernart
Elewacja od ogrodu
© Adsy Bernart
Elewacja od ulicy
Martin Gerlach jun. © Wien Museum
Elewacja od ogrodu
Julius Scherb © Wien Museum
Dom nr 66 - pokój dzienny
Julius Scherb © ÖNB, Bildarchiv und Grafiksammlung
adres
Jagdschloßgasse 76 i 78
powierzchnia zabudowy
43 m²
Domy nr 65 i 66 przy ulicy Jagdschloßgasse zaprojektował urodzony w 1899 roku w Linzu architekt Josef F. Dex – stoją one w jednym szeregu z budynkami autorstwa Arthura Grünbergera (domy nr 63 i 64), Ottona Breuera (domy nr 59 i 60) oraz Helmuta Wagner-Freynsheima (domy nr 69 i 70). Od strony ulicy na elewacji południowo-zachodniej dwukondygnacyjnych podpiwniczonych domów wzorcowych w zabudowie szeregowej zwraca uwagę prawie nieprzerwany pas okien ze stolarką lakierowaną na czarno, natomiast elewacja północno-wschodnia od strony ogrodu ma raczej zamknięty charakter. Choć w latach dwudziestych XX wieku zakładano z reguły otwarcie domu na ogród, tu ze względu na narzuconą linię zabudowy Josef F. Dex zdecydował się na otwarcie swoich domów na światło i słońce, a zatem w kierunku ulicy. Do szeregowych domów o powierzchni mieszkalnej wynoszącej po 67 m² wchodzi się przez niewielki przedpokój, który – jak pokazuje fotografia z 1932 roku – niezgodnie z pierwotnym planem wygrodzono jedynie konstrukcją z metalowych rur z kotarą. Parter podzielono na dwie strefy: kuchnię, spiżarnię i schody rozmieszczono w każdym z domów wzdłuż ich zewnętrznej ściany, przeznaczając dwie trzecie powierzchni zabudowy na pokój dzienny, zajmujący całą głębokość domu. Okna z obu stron umożliwiają wietrzenie na przestrzał, co spełnia jeden z najważniejszych postulatów architektury lat dwudziestych – wprowadzenia do wnętrz mieszkalnych jak najwięcej powietrza, światła i słońca. Podobnie jak w sąsiednim domu projektu Arthura Grünbergera, na parterze nie przewidziano toalety – mieszkańcy mogą korzystać z toalet w piwnicy i na piętrze. Przez malutki hol od strony ogrodu, z którego prowadzą również drzwi na taras, wchodzimy schodami na piętro, gdzie znajdują się trzy sypialnie i łazienka. Josef F. Dex, o którego dokonaniach zawodowych niewiele wiadomo, kształcił się w Szkola Rzemiosła Artystycznego w Linzu pod kierunkiem Matthiasa Maya oraz na wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Petera Behrensa. Domy na Osiedlu Werkbundu są jedynymi realizacjami tego architekta, co mogło być również spowodowane znacznym osłabieniem działalności budowlanej na początku lat trzydziestych XX wieku. Z artykułów w pismach fachowych wynika, że Dex zajmował się przeważnie projektowaniem mebli i wnętrz – również na Osiedlu Werkbundu, zaprojektował on wnętrza obu swoich domów szeregowych. Na fotografii z epoki widzimy pokój dzienny domu nr 66 – we wnętrzu urządzonym meblami z rur stalowych niewielki występ omurowanego przewodu kominowego zaznacza optycznie podział na część jadalnianą i część mieszkalną. Na piętrze układ ścian działowych umożliwiał wbudowanie szaf. |
Tekst: Anna Stuhlpfarrer
historic floor plans
Dom nr 65 - rzut parteru
Dom nr 65 - rzut piętra