Domy projektu Arthura Grünbergera (nr 63-64)
Elewacja od ulicy
Martin Gerlach jun. © Wien Museum
Elewacja od ogrodu
Martin Gerlach jun. © Wien Museum
Dom nr 63 - pokój dzienny
Martin Gerlach jun. © Wien Museum
adres
Jagdschloßgasse 80 i 82
powierzchnia zabudowy
53 m²
Arthur Grünberger, który podobnie jak Richard Neutra w roku 1923 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, zaprojektował na wiedeńskim Osiedlu Werkbundu domy nr 63 i 64, usytuowane w sąsiedztwie budynków autorstwa Josefa F. Dexa (domy nr 65 i 66) i Margarety Schütte-Lihotzky (domy nr 61 i 62). Od strony ulicy zwracają uwagę wysunięte przed lico budynków kubistyczne bryły wiatrołapów oraz drewniane pergole. Elewacje od strony ulicy i od strony ogrodu urozmaicają okna szczeblinowe różnej wielkości (od jedno- do pięcioczęściowych). Partery ustawionych dłuższą ścianą wzdłuż ulicy Jagdschloßgasse podpiwniczonych domów szeregowych podzielono na część gospodarczą i mieszkalną, przy czym do każdej części prowadzi odrębne wejście od ulicy. Wejście do wiatrołapu przy lewej krawędzi domu jest lekko podwyższone w stosunku do poziomu ulicy. Z wiatrołapu wchodzi się bezpośrednio do dużego pokoju dziennego, podzielonego przez wolnostojący obudowany komin na różne obszary funkcjonalne. Drugie wejście prowadzi przez kilka stopni wewnętrznych do kuchni i sąsiadującej z nią służbówki, dostępnej jedynie z kuchni. We wnętrzu domu obie strefy funkcjonalne łączą drzwi umieszczone koło ściany kominowej. Dość duży pokój dzienny w budynkach Grünbergera zajmuje dwie trzecie powierzchni zabudowy domu i otwiera się na ogród przez szerokie pięcioczęściowe okno szczeblinowe oraz przeszklone drzwi. Z pokoju dziennego schody prowadzą na piętro, gdzie umieszczono strefę sypialną. Jedną większą sypialnię i dwie mniejsze oraz łazienkę i toaletę (drugą toaletę umieszczono w piwnicy) oddzielono ścianami umożliwiającymi wbudowanie mebli. Arthur Grünberger kształcił się na Politechnice Wiedeńskiej pod kierunkiem Karla Königa i Karla Mayredera, a następnie studiował jeszcze rok na wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych u Friedricha Ohmanna. Po emigracji do Stanów Zjednoczonych pracował jako rysownik dla przemysłu filmowego, m. in. stworzył scenografię do filmów „Atlantis“ (1930) i „Central Park“ (1932). Domy na Osiedlu Werkbundu oraz synagoga w wiedeńskiej dzielnicy Hietzing (ukończona pod koniec lat dwudziestych i zniszczona w 1938 roku) zaliczają się do nielicznych zrealizowanych projektów tego architekta. Dom nr 63 na wiedeńskim osiedlu wzorcowym urządzono meblami zaprojektowanymi w poradni urządzania wnętrz (BEST), kierowanej przez Ernsta Lichtblaua, mieszczącej się w potężnym budynku Karl-Marx-Hof. Zdjęcie z epoki pokazuje pokój dzienny z odkrytymi schodami oraz ścianą zabudowaną regałem z częścią przeszkloną i opuszczanym blatem do pisania. W domu nr 64 podczas trwania wystawy wzorcowej mieściło się biuro ekspozycji. Tekst: Anna Stuhlpfarrer |
historic floor plans
Domy nr 63 – 64 - rzut parteru
Domy nr 63 – 64 - rzut piętra