Domy projektu Antona Brennera (nr 15-16)

Oba parterowe podpiwniczone domy szeregowe przy zaułku Engelbrechtweg o całkowitej powierzchni mieszkalnej wynoszącej 63 m² zaprojektował wiedeński architekt Anton Brenner. Wejście do domów usytuowano od północy – z niewielkim przedpokojem sąsiadują stosunkowo zwarte pomieszczenia łazienki, toalety i kuchni, do której – w zależności od domu – wchodzi się z pokoju dziennego lub z przedpokoju. Sercem domu jest obszerny dziedziniec mieszkalny położony od południa, z którym sąsiadują pokój dzienny i obie sypialnie, tworząc literę L. Dziedziniec ten, chroniony przed wglądem z zewnątrz ścianą sąsiedniego domu, jest dostępny zarówno z pokoju dziennego jak i z większej z sypialń, powiększając zatem powierzchnię mieszkalną. W oficjalnym katalogu wystawy Osiedla Werkbundu z 1932 roku w artykule Antona Brennera pod tytułem „Das ebenerdige Siedlungshaus“ (Parterowy dom jednorodzinny) czytamy o dziedzińcu mieszkalnym: „Jeżeli pomieszczenia we wnętrzu domu zasłaniamy zasłonami, żaluzjami itp. przed spojrzeniami z zewnątrz, to podobne oczekiwania mamy na pewno również w miejscach, w których przebywamy na świeżym powietrzu. Gimnastyka, opalanie się, kąpiel w baseniku pod gołym niebem wymagają osłony przed obcymi spojrzeniami. Jako przykład niech posłuży dom rzymski, którego pomieszczenia sytuowane były wokół dziedzińca mieszkalnego (atrium). Podobnie jak w tej koncepcji mieszkania, w moim projekcie pokoje sypialne i mieszkalne usytuowano przy dziedzińcu, na którym przewidziano grządki kwietne, pergolę i basenik dla ochłody. Dziedziniec ten staje się osłoniętym pokojem dziennym na świeżym powietrzu, umożliwiającym dzięki kotarze od strony ogrodu natryski i kąpiele słoneczne niezakłócone wścibskimi spojrzeniami.“

Innowacyjność projektów Antona Brennera, przejawiająca się również w jego domach galeriowych we Frankfurcie i Berlinie, polega przede wszystkim na przemyślanym rozplanowaniu pomieszczeń i dążeniu do racjonalnego planowania funkcji mieszkania. Świadoma decyzja na rzecz osiedli parterowych domków miała dzięki rezygnacji ze schodów ułatwić ich mieszkańcom pielęgnację domu, a z drugiej strony umożliwić zwiększenie powierzchni mieszkalnej przez wykorzystanie pomieszczeń sypialnych w ciągu dnia. Usytuowanie wszystkich pomieszczeń na tej samej kondygnacji w większym stopniu chroniło również prywatność, gdyż uniemożliwiało wgląd do sąsiedniego ogrodu.

Wnętrza urządzone w 1932 roku przez Ilse Bernheimer (dom nr 15) i Antona Brennera (dom nr 16) wyposażono w meble z rur stalowych. Na starych zdjęciach w domu urządzonym przez Brennera widać w głębi pokoju dziennego dwie leżanki, stanowiące kącik wypoczynkowy oddzielony od reszty pomieszczenia kotara, podczas gdy tę samą przestrzeń zaplanowaną przez Ilse Bernheimer prawie w całości zajmuje wbudowana szafa. Anton Brenner, który pracował we frankfurckim urzędzie budownictwa pod kierownictwem Ernsta Maya, a w 1929 roku wykładał w Bauhausie w Dessau, zalicza się jako przedstawiciel modernizmu do grupy postępowo ukierunkowanych architektów zaproszonych do stworzenia wiedeńskiego Osiedla Werkbundu.