DeutschEnglishČeština

Domy projektu André Lurçata (nr 25-28)

adres

Veitingergasse 87, 89, 91 i 93

powierzchnia zabudowy

38 m²

Szeregowe domy zaprojektowane przez André Lurçata, jednego z najsłynniejszych przedstawicieli funkcjonalizmu we Francji i współzałożyciela Międzynarodowego Kongresu Architektury Nowoczesnej (CIAM) ze swoją zamkniętą blokową formą i umieszczonymi na frontowej elewacji zaokrąglonymi klatkami schodowymi zaliczają się do najbardziej charakterystycznych budynków wiedeńskiej wystawy Werkbundu. Odpychające wrażenie, jakie czyni fasada od strony ulicy, podkreślają dodatkowo nieliczne, wąskie szpary okienne, przypominające otwory strzelnicze oraz ogrodzenia przedogródków o wysokości jednej kondygnacji. Zupełnie inaczej wygląda elewacja od strony ogrodu, gdzie André Lurçat otwiera na południe pomieszczenia obu pięter, stosując pasy okien – trudno sobie wyobrazić większy kontrast między elewacjami. Na zwróconej w kierunku miasta wąskiej ścianie szeregu domów utrzymanych w kolorze białym z ciemnoszarą stolarką okienną i długim tarasem łączącym wszystkie cztery budynki (dostępnym jedynie z domu nr 25) widnieje świecący czerwony napis „Wiener Werkbundsiedlung 1932“ (Wiedeńskie Osiedle Werkbundu 1932).

Cztery domy zorientowane w kierunku północ-południe, o powierzchni mieszkalnej wynoszącej po 68 m², są konsekwentnie podzielone na trzy strefy funkcjonalne przyporządkowane poszczególnym kondygnacjom. Ponieważ powierzchnia zabudowy każdego domu wynosiła jedynie 38 m², konieczne stało się zredukowanie do minimum domowych ciągów komunikacyjnych. Powierzchnia rzutu parteru jest zabudowana do około połowy – obok części gospodarczej z wiatrołapem, przedpokojem, pralnią, piwnicą i pomieszczeniem magazynowym umieszczono tam zadaszone miejsce do siedzenia oraz przejście do ogrodu (które później zamurowano). Wystająca z bryły zabudowy klatka schodowa ze schodami ze sztucznego kamienia prowadzi na pierwsze piętro, na którym znajduje się pokój dzienny, kuchnia, toaleta i służbówka. Do dwóch sypialń na drugim piętrze, oddzielonych od siebie łazienką, wchodzi się z małego przedpokoju. Budowle projektu André Lurçata spotkały się z krytyką, nie tylko ze względu na odpychający charakter elewacji i niekorzystny w tych warunkach geograficznych dobór okien, lecz przede wszystkim ze względu na rozkład pomieszczeń, zmuszający do ciągłego chodzenia po schodach.

Dla zaprojektowanych przez siebie domów André Lurçat proponował meble składane (łóżka, stoły). Plany pokazują przykładowe umeblowanie dzienne i nocne na drugim piętrze. W ciągu dnia łóżka znikają w meblościance, umożliwiając wykorzystanie sypialni, a tym samym zwiększając powierzchnię dzienną. Lurçat nie był jedynym architektem dążącym do racjonalnego wykorzystania powierzchni mieszkań dzięki zastosowaniu mebli wbudowanych. Tematykę tę poruszano bowiem już od początku lat dwudziestych XX wieku na licznych kongresach i wystawach oraz w wielu publikacjach.

Tekst: Anna Stuhlpfarrer

historic floor plans

visualizations