Domy projektu Waltera Loosa (nr 19-20)

Autorem najmniejszych domów na wiedeńskiej wystawie Werkbundu, zajmujących jedynie 33 m² powierzchni zabudowy, jest urodzony w 1905 roku Walter Loos, którego projekty pod względem stylu zbliżały się do modernizmu. Zaliczał się on do grupy postępowo ukierunkowanych architektów zaproszonych do współpracy nad Osiedlem Werkbundu. W porównaniu z tworzącymi tę samą pierzeję budynkami zaprojektowanymi przez Eugena Wachbergera (domy nr 21 i 22), Clemensa Holzmeistera (domy nr 23 i 24) oraz Karla Augustinusa Biebera i Ottona Niedermosera (domy nr 17 i 18) elewacje domów Waltera Loosa są jeszcze bardziej uproszczone. Nieprzerwane pasy okien wcięto w ściany, a kubistycznej bryły szeregowych domów o płaskich dachach nie zakłócają ani daszki ani pergole.

Przestrzeń parteru domów zaprojektowanych przez Waltera Loosa dzieli się na dwie strefy – umieszczoną od strony ulicy część gospodarczą z przedpokojem podzielonym różnicą poziomów, kuchnią i schodami oraz na stosunkowo obszerny pokój dzienny, zajmujący około dwóch trzecich powierzchni parteru. Dążenie do możliwie dużej powierzchni pokoju dziennego jest charakterystyczną cechą projektów Waltera Loosa. Podobnie jak większość architektów również Loos rozdzielił funkcje mieszkalne i sypialne na różne kondygnacje. Na piętrze w środkowej części domu umieszczono łazienkę, korytarzyk i toaletę, rozdzielające obie sypialnie (podobnie jak w projekcie Biebera i Niedermosera). Nawet jeżeli niewielka powierzchnia zabudowy stosunkowo ograniczała możliwości rozwiązania rzutu budynku, sposób zaprojektowania ciągów komunikacyjnych wewnątrz domu czy usytuowania schodów
i kominów istotnie wpływał na jakość mieszkania. Na tle sąsiednich budynków domy szeregowe projektu Waltera Loosa, o powierzchni mieszkalnej wynoszącej 53 m² każdy, wyróżniają się wyraźnie efektywnością rozkładu pomieszczeń oraz elewacjami o znacznej powierzchni okien.

Walter Loos kształcił się w wiedeńskiej Szkole Rzemiosł Artystycznych u Josefa Franka i Josefa Hoffmanna. Od połowy lat dwudziestych pracował w Paryżu pod kierownictwem Adolfa Loosa. Walter Loos zaprojektował również wnętrza domu nr 20, a projektem wnętrz domu nr 19 zajął się architekt Peter Feile. Walter Loos i Peter Feile współpracowali już w Würzburgu i byli ze sobą zaprzyjaźnieni. Fotografia z roku 1932 przedstawia pokój dzienny domu nr 20 z wielofunkcyjną meblościanką. Mimo zabudowy ściany sięgającej prawie do sufitu pokój sprawia wrażenie lekkości dzięki przenośnym meblom firmy Thonet. Mimo że nie zachowały się fotografie innych wnętrz, rzuty budynków sugerują, że Loos przewidywał meble wbudowane nie tylko w kuchni, lecz również na pierwszym piętrze.

Tekst: Anna Stuhlpfarrer