Domy projektu Oswalda Haerdtla (nr 39-40)

Domy nr 39 i 40 wiedeńskiego Osiedla Werkbundu są pierwszymi realizacjami w bogatej twórczości projektowej Oswalda Haerdtla, odznaczającej się od czasów międzywojennych do późnych lat pięćdziesiątych XX wieku wyjątkową ciągłością. Uczniowi Oskara Strnada i Josefa Franka w wiedeńskiej Szkole Rzemiosł Artystycznych oraz długoletniemu współpracownikowi i późniejszemu wspólnikowi Josefa Hoffmanna udało się w swojej twórczości połączyć dwa tak różne podejścia artystyczne. Jego liczne projekty obejmujące nie tylko architekturę, lecz również elementy wyposażenia i przedmioty użytkowe jednoczą w sobie architekturę i design, stając się syntezą sztuk.

Na Osiedlu Werkbundu Josef Frank przydzielił Oswaldowi Haerdtlowi ostrokątną parcelę u zbiegu ulic Veitingergasse i Jagdschlossgasse. Dwa przylegające do siebie domy, których elewacje od strony ulicy sprawiają raczej zamknięte wrażenie, bardzo się różnią. Podczas gdy dom nr 39 jest typowym domem szeregowym na raczej tradycyjnym planie, dom nr 40 jest budynkiem o wysokiej jakości urbanistycznej z niezwykle przemyślanym rozkładem pomieszczeń. Rzut narożnego domu z zaokrąglonymi balustradami tarasów i balkonów odtwarza we wnętrzach ze ścianami o różnych kątach zakrzywienie parceli budowlanej. Dominującym elementem są centralnie umieszczone schody, otwarte na parterze, które oddzielają różne strefy funkcjonalne domu. Parter dzieli się na strefę gospodarczą umieszczoną od strony ulicy Veitingergasse (przedpokój, kuchnia, służbówka, i toaleta) oraz duży zakrzywiony pokój dzienny z wolnostojącą kolumną i tarasem. Z pierwszego piętra, na którym od strony ogrodu umieszczono sypialnie, a od północy hol mieszkalny i łazienkę, wchodzi się na kolejnej kondygnacji do obszernego atelier otoczonego tarasem. Oglądana z niektórych punktów bryła trzeciej kondygnacji sprawia wrażenie wieży, stając się charakterystycznym urbanistycznym akcentem na północno-zachodnim narożniku wiedeńskiego Osiedla Werkbundu.

Dom ten różni się od innych budynków nie tylko znacznie większym metrażem, lecz i ceną, wynoszącą wówczas 65.000 szylingów. Jest to również jedyny budynek osiedla posiadający własny garaż. Wnętrza domów nr 39 i 40 zaprojektował również Oswald Haerdtl. W artykule z roku 1932 w czasopiśmie Innendekoration (Dekoracja wnętrz) zajmującym się bliżej urządzeniem pokoju dziennego domu nr 40, podkreśla się, że „pomieszczenia ze ścianami o różnych kątach […] dzięki zastosowaniu mebli z rur stalowych i wbudowanych szaf tworzą układ przestrzenny wywierający wielkie wrażenie".